โยม : โยมชอบฟังธรรมะวันละ ๑๐ ชั่วโมงกว่า ฟังจนหมดทุกครูบาอาจารย์ ฟังจนเบื่อ แล้วไปเรียนพระอภิธรรม แต่นั่งสมาธิไม่ได้ พระอาจารย์ : อย่างโยมนี้ถ้านั่งสมาธิได้ โยมก้าวหน้าแน่ๆ บรรลุได้แน่ๆ ถ้าไม่เชื่อลองทำดู ถ้าไม่เช่นนั้น มันจะติดอยู่อย่างนี้มันจะไม่ไปไหน มันจะเป็นใบลานเปล่า รู้ธรรมะแต่ทำไม่ได้ อย่างหลวงปู่มั่นท่านสอนหลวงตา ท่านเรียนมาเยอะแล้วตั้งเปรียญ ๓ ประโยค แต่ความรู้นี้ยังไม่เป็นประโยชน์ เพราะใจไม่มีกำลังที่จะหยุดกิเลสได้ ต้องเอาสมาธิให้ได้ พอได้สมาธิปั๊บความรู้นี้มันจะมาตัดกิเลสให้เราเลย โยม : เวลาเรานั่งสมาธิ ถ้าเรานั่งเฉยๆ ลมหายใจสะดวกแต่พอจะเริ่มใช้คำว่าสมาธิปุ๊บจะติดขัดทันทีหายใจไม่ได้ พระอาจารย์ : เพราะว่าเครียดไง เพราะว่ากิเลสเริ่มออกมาต่อต้าน โยม : จะทำอย่างไรคะ พระอาจารย์ : ก็ตอนต้นสวดมนต์ไปก่อนก็ได้ สวดอิติปิโส อะระหังสัมมาฯ สวาขาโตฯ ไปก่อน สวดไป จนกระทั่งมันรู้สึกเย็นสบาย แล้วค่อยดูลมต่อ คือกิเลสมันไม่ยอมไง มันจะคิดเรื่องนั้นเรื่องนี้ตลอดเวลา มันก็อ้างว่าเป็นปัญญา คิดไปในทางปัญญา แต่ความจริงมันก็เป็นสังขารปรุงเเต่งดีๆ นี่เอง โยม : ตอนนี้ไม่มีปัญหาเรื่องการคิดฟุ้งซ่านจิตมันนิ่งเฉยๆ แต่หมายถึงว่าหายใจไม่ออกมันติดมันอึดอัด พระอาจารย์ : ก็นั่นแหละพอให้มันหยุดคิดมันก็อึดอัดไง มันเหมือนกับไปขังในคุก โยม : มีปัญหาตรงนี้แหละค่ะ พระอาจารย์ : นั่นแหละ สวดมนต์ไปก่อน นั่งในท่าสมาธินี้แหละหลับตาแล้วสวดมนต์ไปภายในใจ โยม : ก็หมายถึงก่อนจะนั่งสมาธิก็สวดอิติปิโสฯแล้วก็แผ่เมตตาให้เรียบร้อย พระอาจารย์ : ไม่พอ ต้องสวดในท่านั่งสมาธิไปเลย สวดไปภายในใจ สวดไปครึ่งชั่วโมง ชั่วโมงหนึ่งไปเลยให้มันเย็นไปเลย สวดไปเรื่อยๆ จนกระทั่งมันเหนื่อยมันอยากจะหยุดสวดนั่นแหละ ทีนี้พอมันเหนื่อยแล้วมันก็อยากจะนั่งเฉยๆ ถ้าสวดไปเรื่อยๆ มันไม่อึดอัดแล้ว ความอึดอัดมันจะหายไป พอมันหายแล้วมันก็นั่งต่อได้ โยม : นี่แหละค่ะที่ไม่ทำสมาธิ ทำไปปุ๊บจะอึดอัดทันที แต่ถ้านั่งไร้สาระนั่งได้สบาย พระอาจารย์ : นั่งคิดเรื่องโน้นเรื่องนี้นั่งได้ แต่พอให้นั่งเฉยๆ เริ่มเกิดอาการขึ้นมา โยม :นั่งสมาธิพยายามตามลมค่ะ ลมมันก็อยู่สั้นๆ แค่นี้มาแค่นี้ก็หยุดแค่นี้ก็เลยอึดอัด พระอาจารย์ : มันไม่เกี่ยวกับลมหรอก มันเกี่ยวกับจิตของเรามันไม่ยอมอยู่นิ่งๆ เฉยๆ ลมมันก็เข้าไปถึงในปอดทั้งนั้นแหละ เราดูที่ปลายจมูกเท่านั้น ดูเพื่อไม่ให้ไปคิดเรื่องนั้นเรื่องนี้ ให้มันมีงานทำ อึดอัดนี้มันไม่ใช่เรื่องของลม มันเป็นเรื่องของกิเลส กิเลสมันต่อต้าน กิเลสมันไม่ยอมอยู่เฉยๆ มันอยากให้เราคิดเรื่องนั้นคิดเรื่องนี้ พอไม่ได้คิดปั๊บมันก็ออกฤทธิ์ เข้าใจหรือเปล่า. ธรรมะบนเขา สนทนาธรรม วันที่ ๑๐ กรกฎาคม ๒๕๕๖ พระอาจารย์สุชาติ อภิชาโต